Urriaren 1ean esnatu ginen egun eguzkitsu batean, ezohikoa Thun bezalako leku batean, mendiz inguratuta eta Alpeak begi-bistan.  Hara joandako Fiareko Neska Gazteak Espainiako hainbat lekutakoak ginen. Logalea gorputzean baina jakin-mina zainetan, topaketan zer gertatuko zen galdetzen genion geure buruari. Bagenekien gu bezalako jende gehiagorekin egingo genuela topo, hau da, finantzak bizitzaren zerbitzurako tresnak izan daitezkeela uste dutenekin. Eta bai, finantza etikoez hitz egingo genuen, baina baita komunitateaz, balioez eta alternatibak eraikitzeko moduaz ere, hazkundearen izenean gerra, esplotazioa eta planetaren suntsipena normalizatzen dituen sistema batean.

1. eguna – Finantza etikoen belaunaldi berri bat ereiten

Eguna zeregin pixka bat awkward batekin hasi zen: etiketetan gure izenak bilatzea, lepotik zintzilikatzeko. Aitortzen dut kredentzial horiek bat-batean garrantzitsu sentiarazten zaituztela, Fiare Banca Eticako Zuzendaritza Batzordeko kide bazina bezala, baina, egia esan, kafea gainera eror ez dakizun saiatzen ari zara, hori baino ez. Jardunaldia bitan banatuta zegoen: alde batetik, FEBEAren batzar orokorra, non finantza-erakunde bakoitzeko kide ofizialak biltzen ziren; bestetik, gazteon topaketa paraleloa, belaunaldi berriek finantza etikoetan duten zereginari buruzkoa.  Zer eraman genuen etxera saio hartatik? Europako Finantza Etikoen aldeko gazte-talde berri bat! Oraingoz, FEBEA Youth Group izena duela. Ustekabea izan zen ikustea erakundeei zuzenean lotutako gazte-talde aktibo bakarrak JxF eta Genética zirela (Italiako Banca Eticako gazte-taldea). Hala ere, kezkak berdinak ziren guztiontzat: publiko gaztearekin konektatzeko estrategiarik eza, entzute partekatua izateko gunerik eza eta “more youth engagement” delakoa “real youth empowerment” bihurtzeko beharra. Horretaz ohartu eta hausnartu ondoren, jabetu ginen zer-nolako garrantzia duen finantza etikoak babestu, eztabaidatu eta hedatuko dituen Europako gazte-sare bat sortzeak. Belaunaldien benetako erreleboa nahi badugu, sareak eraiki behar ditugu, elkarrengandik ikasi eta ahots gehiagori atea ireki, ez bakarrik geografikoki Europako ekialdera eta hego-ekialdera hedatuz, baita finantza tradizional eta etikoetatik kanpo jarraitzen duten komunitateetara ere. 

Bazkaldu ondoren, jardunaldia berriro zatitu zen, baina oraingoan lau tailerretan: Bata finantza-erakundeentzako finantzaketa- eta laguntza-tresnei buruzkoa, beste bat ABS bezalako banku baten gobernantzari eta kudeaketa soziokratikoari buruzkoa, beste bat EBren finantzaketa-aukerak nabigatzen, gizarte-berrikuntzarako eta proiektuen aurkezpenean AA baliatzeko, eta laugarrena eta azkena Komunikazioari eta advocacy-ari buruzkoa.

Bereziki interesgarria izan zen banku finkatu bat maila guztietan elkarlanean nola antola zitekeen jakitea. ABSk 100 langile baino gehiago ditu, eta soziokrazia erabiltzen du gobernantza-sistema gisa. Sistema horizontala da, eta hainbat zirkuluren artean banatuta dago. Zirkulu horiek berariazko erantzukizun-eremuak dituzte eta elkarri lotuta daude. Ez da adostasunez erabakitzen (horrek asko luzatzen baititu bilerak), baizik eta onespenez: erabakiak aurrera egiten du eragozpen garrantzitsurik ez badago, kide guztiak erabat ados egotea espero gabe. Ezberdintasuna sotila da, baina funtsezkoa: adostasunak ahozbatekotasuna bilatzen du eta prozesuak mantsotu ditzake; onespenak, berriz, aurrera egitea onartzen du inork eragozpenik jartzen ez badu, eta ekintza lehenesten du, parte-hartzea baztertu gabe. Eginez ikasten da, eta eginkizunek tituluek baino garrantzi handiagoa dute.

Arratsaldean, Thun ezagutzeko bisita gidatu bat izan genuen. Hiriak postal batetik ateratakoa dirudi: laku berde garden bat, Alpeak urrunetik zelatan eta ingurune guztiz lasaia. Suitzarrak, itsasorik izan ez arren, ibaian surfean aritzen direla ikusi genuen. Bai, taula eta guzti. Eguna aperitif batekin eta taldeko afari batekin itxi genuen, eta hainbat hizketa-gai izan genituen: gehien gustatu zitzaizkigun tailerrak, Bruselako okupa aktiboak, etab. 

2. eguna- Megajoerak, kafeak eta bat-bateko barreak

Bigarren eguna indartsu hasi zen, FEBEAko presidente Pedro M. Sasia Santosen hitzaldiarekin: “Ezin da jasangarritasunik egon bakerik gabe. Eta ezin da bakerik egon ekitaterik, inklusiorik eta elkartasunik gabe”.

Gero ABSko Nicole Bardetek hitz egin zuen koherentzia etikoari eusteko erronkari buruz. Ondoren, Frankfurteko Future Instituteko Roger Spindlerrek hezkuntzaren megajoeraz hitz egin zigun, eta nola aldaketa mediatikoek birkonfiguratzen duten ikasteko eta parte hartzeko dugun modua. Ondoren, Finance Watch-eko Marek Hudonek finantza etikoen etorkizunari buruzko hausnarketa kritikoa egin zuen, eta azpimarratu zuen eraginaren neurketarekin batera aldaketak egin behar direla boterearen banaketan eta inbertsioen gobernantzan. 

Geroago, finantza-erakunde etikoen etorkizuneko estrategiei buruzko mahai-inguru bat egin zen, FEBEAko idazkari nagusi Daniel Sorrosalek moderatuta. ABS, GLS Bank, Crédal eta Fondazione di Comunità Messinako ordezkariek parte hartu zuten. Guztien artean, balio etikoei leial izaten jarraitzeko moduari buruzko ikuspegi desberdinak baina osagarriak partekatu zituzten, aldaketa globaletara egokitzeari utzi gabe.

Arratsaldean iritsi zen gure unerik gogokoenetako bat: World Cafea. Gutako batzuk dinamika hori gauzatzen lagundu genuen. Ideia sinplea baina indartsua da: kafe bat partekatzea, funtsezko galderei erantzuten eta ideia kolektiboak sortzen diren bitartean.

Mahai bakoitzak galdera desberdin bat zuen, hiru galdera nagusi eratzeko. Galdera horiek lehentasunezko erronka sozial eta ekologikoei buruzkoak ziren, komunitate gazte eta baztertuekin konektatzeko moduei buruzkoak, eta finantza-produktu etiko berriak sortzeari buruzkoak. Mahaiak kolorez, oharrez eta eztabaida biziz bete ziren, eta elkarren arteko benetako jakin-mina eta irekitasun-giroa sortu ziren parte-hartzaileen artean; benetan bikaina izan zen. Erantzunak askotarikoak eta inspirazio-iturri izan ziren: justizia klimatikoaz, irisgarritasunaz, gardentasunaz, finantza-hezkuntza komunitarioaz eta belaunaldien arteko entzute aktiboaz hitz egin zen, beste gai askoren artean. Ondorio errepikatuenetako bat izan zen finantza etikoek eraldaketarako tresnak izan behar dutela berriro, eta ez oraingo sistemaren barruko alternatiba etikoak soilik.

Egunaren amaierako protagonista artea izan zen: ImproNauten taldeak, antzerki inprobisazioko talde suitzarrak barre eginarazi zigun eta gogoeta egitera bultzatu gintuen, eta ekonomiari buruzko eszenetan geure burua ikusi genuen. Amaitzeko, taldeko argazki bat atera genuen, eta nola ez, beste aperitif bat, barrezka eta elkarlanerako promesen artean.

Azken gogoeta

Thunetik burua ideiaz beterik eta bihotza handixeagoa genituela itzuli ginen. Baina baita galderekin ere: Nola zabalduko dugu gehiago mugimendu hau? Finantza etikoetan oraindik gutxi gara, eta belaunaldien arteko erreleboa premiazkoa da. Nola lortu gazte gehiagok eta komunitate marjinatuagoek hemen espazio propio bat aurkitzea, beren ahotsa aintzat hartzeko? Asko dago egiteko, bai. Eta egun horietako ondorio bat da finantza etikoak, forma guztietan, ez direla urruneko utopia bat, baizik eta funtzionatzen duen prozesu bizi bat, eta egunero probatzen, ikasten eta eraikitzen ari diren pertsonen sare bat, bizitza bere forma guztietan zaintzen duten proiektuetara bideratzeko.